Sunday, 14 December 2014

PAMPANG LINAPAK DIEE MOKONDING (Batu balah)


Pampang linapak diee Mokonding pinopolombus kakausan ginawo daou tuu amuh nokorikot iee sumandak dauh iee Gayoh Ngondu minoi ruba dauh diee timbagos pirubaan. Kodongo kakah diee Mokonding iee Gayang dauh om pasandatai noh dauh watuh hiloh suok paluh Sumbiling doh minintarom nga kalapak nopoh giah watuh norikot ginayoh.

Thursday, 11 December 2014

MIPOPOL MITARU

PAMPANG PITARUAN

Dibawah ini adalah mentara sumpah adat. Didalam menyembalih ayam itu, mereka akan melakukan ritul “momopol atau mitaru” iaitu ritul bersumpah. “jikalau seiapa menghianati/menipu nasip akan menjadi seperti ayam itu. Batu Sumpah sengat penting dalam Kadazandusun pada zaman dahulu dalam satu-satu  upacara pengadilan pembicaraan atau penghakiman dalam  kes yang melibatkan  pelangaran adat  kampung atau adat anak negeri:-

UHOK RENOIT MITARU(mentara sumpah)



TINGAHA  POI DALOM TANA,TUDUNG POH  KINORIHANGAN.
SIMBAR  KAI DALOM TANA,RUNDUK KAI  MIOONTONG.
HITI YAHAI MOKITIMPA,HILO YOLO MOKISIMBAR.
MOKITIMPA DOO  MISUMPA, MOKISIMBAR DOO  MITARU.

SIMBAR  KAI DOO TUMANARU, BOROS KAI DOO  DALOM TANA.
YAHAI IEE  POPOKITO,YAHAI IEE POPITUNUD.
TINARU DIEE  TOSUNDU,DALOM TANA DI TOBILANG TOSIOU.
POPITUNUD   POPITUNDA LIMUNDUK DOH  LIBABOU,  KOLUNGKUD DILO RAHAT.

POSIK KOPAI  PAMPANG, TINARU  KOH  KINORAHINGAN.
TUNGAG  KOPAI  WATU, SINUPU KOH  MINAMANGUN.
SUNDUH DOT KINORAHINGAN, MINAMANGUN DOT POMOGUNAN
POLOMBUSO, POSIMARO, POWOWONSOYO’ PITUNDAO.


MISUMPA MITARU,MILIGOT MIOGOT.
IET TOLINGKUK ORIOU,IET TOTULID  SUMUNDUH.
ISAI  IEE TARAAT OUDUT,OWOSUNG  APATAI.
ISAI  IEE AMOOD  ONSOI  APASI  OTOGUI  ALUMAAG.

                












BOBOLIAN

RUBIAN BINTI KURUPONG

Aturan atau syarat  memulakannya,  mesti mengunakan seekor ayam hidup di putung diatas batu dan darah ayam dimandikan kepada batu sumpah  dan palitkan sedikit darah ayam didahi orang  yang sedang bersumpah.








Monday, 24 November 2014

LAPAP DIEE MOKONDING


Lapap diee Mokonding pinorampam dauh hilo pampang doh Paluh Muong lumapai Kg Over. Mantad hilo piniandadan diee Gayoh Ngondu, nga amu nokopiruba nga mai nopoh dauh kagu parampamo lapap dauh hilo pampang doh kopolaian dau diee Gayoh Ngondu sumandak tolumis doh hiti noh wayaan dauh doh lumapai nuluhon doh  Ovai  mudan  doh Gramatoi.


Sunday, 23 November 2014

TAGAL


kopalian doh tulun modikot toi tulun kakampungan poingion posorili tu Tinagal iee Bawang Papar watas kampung Kogopon/Kosudong. Pogoduhan mamagakom sada bawang. Amu obuli Momukot, Mamarasun sada, Magapon toi nunuh nopoh iee koiman mamagakom sada. Amu nogi obuli papatam rinomos hilo bawang.

SUMANDAK MOMOGUN KOGOPON


Kosumandakan hiti kampung kogopon kibasan doh binoikian doh Papar. Ongolumis osuau om amod.

JAMBATAN BOSI KG.KOGOPON


Jambatan Bosi kawawagu iti nowonsoi om noguno diti toun 2014.
Jambatan piromutan doh kampung Kogopon, Kg, Ovei, Kg Kambizaan om nogi  Kg Mandalipau. Norikot Pinangor om ginayoh sumoborong Bawang Papar. 

PAMPANG PISUMPAAN


Watu Pisumpaan kakah gia iti, timpu diee gulu- gulu. kogumuan tulun bisaroon doh tumadud adat kampung, soira nopo diee angaso kakun sala diee bicara ied pombisaraan  doh molohingon kampung iee komoyon doh OT. (orang tua kampung) nga misumpa noh hiti guas doh watuh pinoturidong doh Bobolian. Lohoon nogi kakah Bobolian soira doh misumpa. Pohinoon oh OT om pohinoon nogi iee duminawa om nadawa. Karatan noh doh songinan manuk Tandaha langkaitan. Posikan noh kaka diee Bobolian doh posik koh poi suang pampang haro ti mitaru misumpa kah diee Bobolian. Tingaha dalom Tanah Tudung poi Minamangun, isai nopo iee oudut nga oriou om apatai, isai nopoh iee Taamod nga apasi om sumapou. Taraaat poulion hilo Likungkud dilo Rahat, iee tongosonong muli hilo limunduk doh Libabaou. Kah diee Bobolian, om koroton noi manuk popodsuan noh raha dilo pampang. Om muli noh diee ngwi mindad nopoh diee sunduh diee sumpa kah.







Thursday, 20 November 2014

WATU MOKONDING


Pampang diee Mokonding. Tumanud sorita tulun kampung gulu-gulu  hiti kampong. Mokonding sengulun tulun owakas om osiou. Minibatos kakah yoloh ngoduoh diee punangaranan Gayoh Ngondu sumandak tolumis doh miruba hiti timpak watuh tagayoh tee, nga amu nokorikot kakah iee Gayoh Nogongu minoi ruba, om kababasai nopoh diee iee Mokonding nga mangai noh dauh parampamo koh hopod-hopod doh tunturu tau doh hiloh pampang doh kopolaian diee Gayoh Nondu tu nokorikot youh hiloh om nakapangandad alaid gisom nababasan.

Thursday, 13 November 2014

DISAN PIRAS BAWANG PAPAR


Makan-makan,  mimpodsu id disan piras bawang timpu magadau.

SALUNGAN


Salungan doh babalia gunoon doh soira rundukan mokisoriuk rumuba kinorahingan mokianu waig pamangun toi pomodsu. Pakahangon noh doh bobolian doh hilo sawat om haro nopo kasagaan doh minamangun nga momisuang doh woig io salungan om poihibon noh diee isai nopoh mokianu gisom doh otikid tulun diee mumang, amu miloh aiee suang daou gisom iee mah doh otikid tulun. Guno nopoh kakah dilo woig pamangun nga man doh pongias toi pomodsu-modsu diee tulun madsakit. 

Friday, 7 November 2014

SANANG KIMANIS

Tagung sanang kimanis nopoh tee nga tagung sanang suai-suai mantad kogumuan sanang. Okoro ougat om akapal. Bosi dauh nga tambaga besi kuning.  Agayoh horogo mantad wokon. Tuntungon nopoh kakah ite  nga  haroh tuhok kah. Sanang koh sanang kimanis om kouni koh sanang,sanang,sanang, kah om  sonong non ngai koposion, pongindapu, kolumaag, olidas, osiou olumaag on otogui non koposio, tu sanang-sanang non diee  kah.  Amu Dee noilan songkuro sanang.

Thursday, 6 November 2014

KOPOSION ID KAMPONG


Mitabang morobuat mogotidong.

suayau murut.

Gakit  toi koh pungaranan doh Bangkar.

Koposion songulun molohing nowigan lamin toi koh notutudan walai. Gambar tee kahandaman nopoh doh koimuriion koposion mamasok kampung.

Gaparu madasasambang mogium dupot hilo talun piras bawang Papar, ponumad doh tanganak kah diee gulu-gulu. Nunu diee mah sambangon hilo piras doh bawang...hilo matu gouton....haro nogi dupot-dupot.

Magagung sumayau kah. kaamatan.

Wednesday, 5 November 2014

NIPON BAKAS


Nipon Bakas talun iti nopoh nga nanu hiolo talun tagayo id timpu madsambang nokitoh doh madasasambang poinwiliou hilo piras puru talun. Dong komolohingan poh sanganu gia tee. Guno nopo tee man kakah ponimbul toi daras, moi ogoris om osiou  hilo puru talun id timpu manau-panau hilo talun madasambang.

Monday, 3 November 2014

KAROH


Karoh toi koh lamai bobolian man doh tingolig, Pamangor doh Ponginan pongidu diee kasakit. kopoduol, komumungui, tingolig doh sindaat toi tumpadan doh karaganan, koloyapan, Tombirowoh doh namatai toi susumpa doh tulun. Sindaat do tulun.

TUNGKUSAN KOMOLOHINGAN


Sisi bulokon diee napatai mati baragan toi mati budar.

Lugu kayu noslil koh Pampang.

Buoh lantop (kura-kura) Buoh Lantop Mati beragan toi mati Budar. nokitoh hilo lokos-lokos tudan doh palu-palu dong komolohingan mantad diee aki-aki.

Nipon doh sumisi.

Kayuh Lapus. Kayu lapus nopoh kaka tee nga man doh pasasambang, ponampagunan kotumbayah tulun tinaru diee pogulu-gulu tu haro koh nopo kakah gia tee nga angaso koimbayat,  kantob, monguroh-nuroh dia tu osogit-sogit om osiou olumaag kakah oh kipinakai tee.

SANGAU TAMBANG


Sangau Tambang nopo tee nga nanu doh komolohingan mantad diee aki-aki ku. Pinopi man doh potungkusan powarisan sinakagon.

Sangau nopo Tambang tee nga nokito id dumoon marabuat mogotidong parai nuluhon.

Sangau doh Tambang nopoh nga kiguno kah diee komolihingan diee gulu poh man doh Patataran, Tingolig, Kolulumaag om koubat noki toruol diee kapadsakit, komumungui om kalalasu.


Muiloh nogi iti popion id suang doh Tangkob doh Parai doh man Pononmparai. Man doh tionon doh sunduan doh Bambarayon,

Man nogi doh kotumbayaan doh tulun gulu-gulu pataran om pongindapu. Olumaag kakah ie tulun monggindapu.

Friday, 31 October 2014

TINIMUNGAN MAGAVAU PAPAR


Tinimungan magavau papar timpu doh kaamatan (BAMBARAYON)
Mantad kampung Kogopon.Papar.
Papasakoi Bambazon.

SIA KAUBASANAN PAPAR


Popointutun doh sia bonikian dung koubasanan Papar.

Iid timpu doh kiso lamai kaamatan toi lamai pisasavan, sia kaubasanan papar noh mai okito doh kogumuan tulun okito poinrasuk. 

Thursday, 30 October 2014

SINURAMBI KAAMATAN


Kahandaman tinimungan kosudong, kogopon. minitabang minimowonsoi sunarambi kaamatan.

PIBOIAN NANSAKAN KOUBASANAN


Timpu doh kaamatan iti noh nansakan koubasanan iee kolalaizan pokitanan piboian mongonsok takanon koubasanan kadazan dusun.

Okon iee koh asanang doh popotoindua doh nansakan diti, nga iti noh nansakan diee osomok noh doh ohivan doh tuhun tinaw tokou. Nga isai isai iee nokokinam nansakan koubasanan iee noikot noh kozo pinoto nga aw mai ahivan sogigisom kah.

Mai tokou noh pokitanai toi powarisan doh tinau tuhunmtokou diee tongomuhok tu nansakan diti kointutunan nogi doh tuhun tokou kadazan dusun murut.





Wednesday, 29 October 2014

SUSUMAZAU PAPAR


Tinimungan tanak wagu om kosumandak kogopon.
poinrasuk koubasanan Papar.
mantad kampung.kogopon.
Sumayau mantad tinimungan Bambarayon.

Tuesday, 28 October 2014

BAWANG DOH PAPAR KG KOGOPON


Bawang doh Papar Kg.Kogopon
Timpu doh magadau  timungon tulun tinaru mamasok kogopon
mimpohu.

Kanagasan norikot noh linumis
kokotinan.







SADA POLIAN


Sada tagayoh pungaranan doh Palian
mantad bawang  Papar.
Olunik om orononom roso iti sada Polian.